الگوی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمان

مرور ادبیات مربوط به منابع سازمان نشان می دهد که اهمیت و جایگاه سرمایه ها و دارایی های مشهود از قبیل سرمایه های مالی، اقتصادی و فیزیکی کاهش یافته و بر اهمیت دارایی های نامشهود از قبیل سرمایه های انسانی، فکری، فرهنگی و اجتماعی افزوده شده است . اما از آنجا که بر اساس مطالعات صورت پذیرفته مشخص شد که هنوز رابطه سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمان در شرکتهای تولیدی و صنعتی کشور ایران مورد بررسی قرار نگرفته است، اهمیت و ضرورت انجام تحقیقی در این خصوص بیش از پیش، مورد توجه قرار گرفت و عاملی مهم در انتخاب موضوع این تحقیق گردید و این سوال مطرح شد که الگوی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمان چگونه است؟ با توجه به اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق، ادبیات مربوط به سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمان مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس جمعبندی نظرات دانشمندان سرمایه اجتماعی، سه عامل اعتماد، هنجارهای مشترک و اعتماد به عنوان مولفه های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی مورد تایید قرار گرفتند. از سوی دیگر با بررسی مدل های ارزیابی عملکرد از جمله مدلهای کارت امتیازی متوازن، دمینگ، مالکوم بالدریج و مدل های تعالی عملکرد سازمان کشورهای مختلف و همچنین مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت، سرانجام با توجه به کثرت استفاده از مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت در سازمان های داخل و خارج از کشور و همچنین هم خوانی این مدل با شرکتهای تولید قطعات در کشور، این مدل به عنوان الگوی ارزیابی عملکرد شرکتهای مورد مطالعه انتخاب گردید. به منظور پاسخ گویی به سوال تحقیق و آزمون فرضیه ها، جامعه آماری شامل 7260 نفر از کارکنان سطوح مختلف در 12 مورد از شرکتهای تولید قطعات تابعه گروه صنعتی ایران خودرو، انتخاب و از بین این افراد 815 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و به منظور جمع آوری داده های تحقیق از راهبرد پیمایش با استفاده از رویکرد پرسشنامه استفاده شد. همچنین به منظور تحلیل داده های جمع آوری شده و تعیین ارتباط سرمایه اجتماعی و عملکرد سازمان از روش تحلیل رگرسیون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. در نهایت بر اساس تحلیل های صورت پذیرفته مشخص شد که عملکرد سازمان تابعی از سرمایه اجتماعی است و هر قدر شبکه اجتماعی، هنجارهای مشترک و اعتماد در میان کارکنان سازمان بیشتر باشد، عملکرد سازمان بالاتر خواهد بود. از سوی دیگر مشخص شد که در مدل تعالی بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت و همچنین در سازمان های مورد مطالعه توجه به نتایج جامعه در حد لازم نیست. به علاوه تحلیل ها نشان داد که بین سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی در سازمان رابطه متقابل وجود دارد و از هریک می توان در جهت تقویت دیگری استفاده کرد.